Հայաստանում կա մի կառավարություն, և այդ կառավարությունն այս դահլիճում է՝ գործադիրի այսօրվա նիստին հայտարարել է հանրապետության վարչապետը՝ անուղղակիորեն արձագանքելով Արցախի նախկին նախագահ Սամվել Շահրամանյանի՝ ֆրանսիական «Le Figaro»–ին տված հարցազրույցին: Ծավալուն հրապարակման մեջ արցախցի պաշտոնյան անդրադարձել է խնդրահարույց տարբեր հարցերի: Հարցին, թե գոյություն ունի արդյոք վտարանդի պետություն և կառավարություն, Շահրամանյանը դրական պատասխան է տվել՝ նշելով, որ այն շենքում, որտեղ հյուրընկալում է լրագրողին, տեղակայված են Արցախի նախագահի, դատական ու օրենսդիր մարմինների գրասենյակները: Հայաստանում հարցազրույցը միանշանակ չի ընդունվել:
Հայաստանի իշխանությունը կտրուկ է արձագանքել Արցախի վերջին նախագահ Սամվել Շահրամանյանի հարցազրույցին ֆրանսիական «Le Figaro» թերթին: ԱԺ «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության քարտուղար Արթուր Հովհաննիսյանը սոցիալական ցանցում հրապարակմամբ հստակ մեղադրել է Շահրամանյանին, իր ձևակերպմամբ, «գործակալական պահվածք դրսևորելու» համար: Ըստ պատգամավորի՝ սա առնվազն պետք է գրաված լիներ համապատասխան կառույցների ուշադրությունը։ Պատգամավորը գրել է.
«Հայաստանում կա մեկ կառավարություն, կա մեկ իշխանություն, և մեր պետականության դեմ արվող ամենաչնչին քայլն անգամ պետք է արժանանա ամենախիստ արձագանքին»:
Պաշտոնյաներին վրդովերցրել է փաստը, որ Շահրամանյանը ներկայացել է որպես«վտարանդի» ղեկավար և «վտարանդի» կառավարության մաս:
ՀՀ վարչապետի աշխատակազմի ղեկավարի տեղակալ Տարոն Չախոյանը գործնական առաջարկով է հանդես եկել. Հայաստանում վտարանդի կառավարություն անունից հանդես եկող բոլոր գրասենյակները փակել, քանի որ դրանք իրենց գոյությամբ սպառնալիք են Հայաստանի անվտանգությանը և պետականությանը։ Գրառման մեջ պաշտոնյան հավելել է.
«Պետության ներսում պետություն չի կարող լինել, Հայաստանում չկա ու չի կարող լինել վտարանդի և ոչ մի կառավարություն»։
Ըստ Չախոյանի՝ Լեռնային Ղարաբաղում հեղաշրջում իրականացնելուց և դրա հետևանքով Արցախը հայաթափելուց հետո «նույն արկածախնդիրները փորձում են վտարանդի կառավարություն ներկայանալ Հայաստանում, ինչը ուղիղ սպառնալիք է ազգային անվտանգությանը»:
Իշխանության ներկայացուցիչների գրառումներին սոցիալական ցանցերում նախորդել էր ՀՀ վարչապետի գնահատականը, որը նա հարկ համարեց հնչեցնել կառավարության նիստում:
«ՀՀ-ում կա մի կառավարություն, և այդ կառավարությունը նստած է այս դահլիճում: Ուզում եմ, որ մենք բոլորս այս ուղերձը շատ հստակ արձանագրենք և անհրաժեշտության դեպքում պետք է արվեն նաև համապատասխան քայլեր, ձեռնարկվեն համապատասխան միջոցներ, որպեսզի նաև արտաքին ուժերը որոշ շրջանակների Հայաստանի անվտանգության համար սպառնալիք ստեղծելու համար չօգտագործեն: Ես այսօր պատրաստ չեմ եզրակացություններ անել այդ թեմայով, բայց դա հարց է, որը նաև պետք է պատասխան ստանա: Հստակ արձանագրում է և այդ արձանագրումը պետք է արտահայտվի իրական կյանքում: Նրանք, ովքեր այդ ուղերձներով հանդես են գալիս, իրենք այդ պատասխանատվությամբ հանդես գալու հնարավորությունն ունեցել են և տեսել ենք, ինչ են արել այդ հնարավորության հետ»:
Ֆրանսիական պարբերականի հետ զրույցում Շահրամանյանը խոսել է տարբեր թեմաներից: Նա հերքել է հնարավոր կապն Արցախի 5-րդ նախագահի ընտրությունների և դրան հաջորդած իրադարձությունների միջև՝ հիշեցնելով, որ ադրբեջանցիները նախկինում արդեն զորք էին կուտակում շփման գծում: Հարցին, թե գոյություն ունի արդյոք վտարանդի պետություն և կառավարություն, Շահրամանյանը դրական է պատասխանել՝ նշելով, որ այն շենքում, որտեղ հյուրընկալում է լրագրողին, գտնվում են Արցախի նախագահի, դատական ու օրենսդիր մարմինների գրասենյակները:
Հոկտեմբերին Շահրամանյանը ստորագրել է հրամանագիր, որով սահմանվում է, որ կառավարության բոլոր նախարարները մնում են իրենց պաշտոններում կամավոր հիմունքներով։
Հայաստանում Արցախի «վտարանդի» կառավարության գործունեությունն իրավունքների պաշտպանության տեսանկյունից անհրաժեշտ են համարում, օրինակ, ՌԴ-ում ՀՀ նախկին հյուպատոս, դաշնակցական Հրայր Կարապետյանը և քաղաքագետ Սուրեն Պետրոսյանը.
Հրայր Կարապետյան․ «Ես լիովին համաձայն եմ այն տեսակետի հետ, որ Արցախի խնդիրը պետք է քաղաքական օրակարգում պահել, որ այստեղ պետք է վտարանդի կառավարությունը: Հստակ է, որ Արցախի ոչնչացումից հետո «միջանցք» ունենալը անպայմանորեն ենթադրում է թուրանական աշխարհ դուրս գալը և «պանթուրքիզմի» իրագործումը: Սա Ռուսաստանը չի կարող չհասկանալ»:
Սուրեն Պետրոսյան․ «Որևէ մեկը իրավասու չէ վերջ դնելու կամ փակելու Արցախի էջը: Արցախի պետականության էջը փակելը կամ Արցախի Հանրապետության ճակատագրի վրա խաչ քաշելը ազգային անվտանգության սպառնալիք է: Եթե մենք ուզում ենք պահպանել մեր հավակնությունները Արցախի նկատմամբ, մեր իրավունքները և այլ գործոններ, դրան տանող առաջին անհրաժեշտ, բայց ոչ բավարար քայլն այդ ինստիտուտների կենսագործունեության ապահովումն է, որը թույլ է տալիս Արցախի մեր հայրենակիցների հավաքական առաջնորդությունն իրականացնել»:
Այս հարցում, սակայն, վերլուծաբանները միակարծիք չեն: Քաղաքագետ Դավիթ Ստեփանյանն, օրինակ, ընդգծում է այն վտանգը, որը կարող է առաջանալ Արցախի «վտարանդի» կառավարության գործունեության հետևանքով, որը նաև արկածախնդրություն է համարում:
«Ադրբեջանը նստած ինչ-որ պատճառ է ման գալիս, որ հերթական անգամ սա օգտագործի մեր դեմ: Չե՞ն կարող վաղը մեզ մեղադրել, որ մենք «սեպարատիզմ» ենք բուծում Հայաստանում, որ մենք պատրաստվում ենք ռևանշիզմով զբաղվել, «վտարանդի» կառավարություն և այլն, և այլն: Մենք գիտենք, որ Ադրբեջանը շատ վարպետորեն է այդ հիմքերը ստեղծում: Ասենք, սրա նպատակը ո՞րն է, սա արդյո՞ք վնաս չի ներկայացնում մեզ, նաև հաշվի առնելով, որ մենք այսօր ունենք բանակցային պրոցես Ադրբեջանի հետ»:
Մինչդեռ բանակցային գործընթացն առանձնապես չի կաշկանդում, օրինակ, Ադրբեջանին: 44-օրյա պատերազմից հետո այն ակտիվացրել է «Արևմտյան Ադրբեջանի» մասին արհեստական խոսույթը: Այսպես կոչված «Արևմտյան Ադրբեջանի համայնքը» անգամ Եվրամիության խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելին նամակով խնդրել է աջակցել Հայաստան ադրբեջանցիների խաղաղ, անվտանգ և արժանապատիվ վերադարձին։ Գիտությունների ազգային ակադեմիայում ֆակուլտետ են ստեղծել, որն իբրև թե զբաղվելու է այսպես կոչված «Արևմտյան Ադրբեջանի տեղանունների, բնակավայրերի լանդշաֆտի վերականգնմամբ»։ Իսկ անցյալ տարվա հոկտեմբերի վերջից արդեն որոշվել էր «Արևմտյան Ադրբեջանում» ծնվածների անձը հաստատող փաստաթղթերում պաշտոնապես նշել նրանց ծննդավայրի «պատմական տեղանունը»։
