Հայ դպրոցի պատմության մեջ ճեմարան են անվանել գիտնական, փիլիսոփա, բանաստեղծ, քաղաքական և հասարակական գործիչ Գրիգոր Մագիստրոս Պահլավունու արտաքին և ներքին գիտություններ ուսուցանող 11-րդ դարում հիմնված դպրոցները: Հայ եկեղեցու հիմնադրումից սկսած կրթությունը նրա գլխավոր, առաջնային առաքելությունն է եղել: Լազարյան ճեմարան. Որն իր հետագա գոյությամբ սերտորեն կապված է Լազարյան տոհմի երևելիների հետ:
