Լուսինե Վասիլյան
«Ռադիոլուր»
Հանրային խորհրդի մշակույթի ենթահանձնաժողովի՝ այսօր հրավիրված նիստում քննարկվել է «Դվին» հյուրանոցի տարածքում տեղակայված «Լեռնային պար» խմբաքանդակի հարցը: Նիստին մասնակցել է նաև քանդակի հեղինակ Տիգրան Արզումանյանը: Քանդակը, հիշեցնենք, վերջերս ավերվել ու կողոպտվել էր:
Այն «Դվին» հյուրանոցի հարակից տարածքում տեղադրվել է 1982-ին և ճարտարապետական առումով նախատեսված է եղել հենց այդ տարածքի համար:
Կոփածո պղնձից զուլված քանդակը, որի վրա հեղինակը աշխատել է մոտ 10 տարի, երևանյան առաջին դեկորտաիվ արձանախումբն էր՝ 4 մ բարձրությամբ, 6 ֆիգուրներից կազմված: Խմբաքանդակն իր տեղում վստահ կանգնած էր մինչև 90-ականները:
«Դվին» հյուրանոցի սեփականաշնորհման ոդիսկանի հետ արձանի ճակատագիրն ավելի ու ավելի անորոշ դարձավ: Նախ այն ցանկապատի մեջ հայտնվեց, ապա սկսեց քննարկվել քանդակն այլ վայր տեղափոխելու հարցը: Հեղինակի՝ Տիգրան Արզումանյանի խոսքով ՝ շաբաթն ուրբաթից շուտ եկավ. մինչ կորոշվեր՝ տեղափոխե՞լ քանդակը, թե՞ ոչ կամ ուր տեղափոխել, այն թալանվեց ու ավերեց:
«Ինձ համար շատ ողբերգական մի բան է եղել, իմ կենսագրությունից մի 10- 15 տարի ոնց որ ջնջած լինեն»:
Տիգրան Արզումանյանը, որպես հեղինակային իրավունքի սեփականատեր, 80 տոկոսով ավերված քանդակի վերականգնում է պահանջում: Ասում է՝ ֆինանսական միջոցների հատկացման դեպում ինքը կանի դա:
«Ես կարող եմ վերակագնել, կարիք չի լինի Իտալիայից վերականգնող մասնագետներ հրավիրել»:
Խնդիրը վերականգնման համար միջոցներ գտնելն է, ավելի ճիշտ ՝ նախ տեղի ունեցածի պատասխանատուին գտնելը, ապա վերականգնումը նրան, այսպես ասենք, պարտադրելը:
Տիգրան Արզումանյանը Հանրային խորհուրդ դիմել է հենց այս պահանջով: Մշակույթի ենթահանձնաժողովում, որտեղ քննարկվում էր հարցը, կարծիքները հիմնականում նույնն էին. տեղի ունեցածը վանդալիզմի վառ օրինակ է, ընդ որում՝ ոչ առաջինը և երևի ոչ էլ վերջինը:
Ի դեպ՝ հարցին անդրադառնալու հնարավորություն ունեցավ նաև մշակույթի նախարարաության ներկայացուցիչը: Պատմամշակութային արգելոց թանգարանների և պատմական միջավայրի պահպանության ծառայության տնօրեն Վլադիմի Պողոսյանը հարցին վերաբերող իրավական որոշ մանրամասներ ներկայացրեց:
Նախ այն, որ քանդակ-հուշարձանը պետական սեփականություն հանդիսացողների ցանկում է: Երևանում, ի դեպ 25 հազար հուշարձան է հաշվառված, որից 19 հազարը պետական սեփականություն է համարվում և օտարման ենթակա չէ:
Մյուս կողմից , սակայն, հուշարձանը գտնվում է «Դվին» հյուրանոցի մերձակա տարածքում: Կա Կառավարության 2004 թ.ի որոշումը պետական գույքի մասնավորեցման մասին, համաձայն որի «Դվին» հյուրանոցային համալիրը վաճառվել է «Կովկասյան կոմունիկացիոն խումբ» ՓԲԸ-ին:
Կառավարության մեկ այլ որոշմամբ էլ ամրագրվում է, որ եթե պետական սեփականություն հանդիսացող հուշարձանը գտնվում է կառուցապատողի տարածքում, ապա վերջինը ստանձնում է դրա պահպանությունը:
Այս բացատրությունից հետո պարզ դարձավ, որ հուշարձանի պահպանության պատասխանատվությունը «Դվինը» սեփականաշնորհած ընկերությանն է:
Իհարկե՝ հարցերի նոր շարք էլ սկսվում է սեփականատիրոջ և 10 տարիների ընթացքում որևէ քայլ չձեռնարկելու վերաբերյալ: Հանրային խորհրդի անդամներն այսօր որոշեցին հարցերի այդ դաշտ չմտնել ու քաղաքային իշխանություններից պահանջել ապահովել հուշարձանի վերականգնումը:
