1965թ այս օրը. հիշում է ականատեսը


Ականատես-մասնակիցն ու գիտնականը՝ 1965թ ապրիլի 24-ի երևանյան ցույցերի ու դրան հաջորդած օրերի մասին: Կարծիքները տարբեր են, մի բան, սակայն, հստակ է՝ 1960- ական թվականները հայ ժողովրդի համար ազգային զարթոնքի տարիներ էին:
ԵՊՀ ուսանողները հավաքվեցին, գնացին դեպի բժշկական ինստիտուտ անցան գյուղինտիտուտի կողքով:
Ինստիտուտներին հարակից տարածքում իմացան, որ Կոմիտասի այգում միտինգ էր նախատեսված: Իմացան ու շարժվեցին այդ ուղղությամբ: Այգին փոքր, բազմությունը՝ շատ. Սիլվա Կապուտիկյան, Պարույր Սևակ` հիշում է զրուցակիցս ու հավելում՝ Հովհաննես Շիրազն այդ օրերին ձերբակալված էր:
Ոչ բոլորն էին համաձայն, հետո որոշեցին գնալ Էջմիածին ու Վազգեն Ա-ին ոտքով բերել Երևան: Միջամտում է Պարույր Սևակը. «Վեհափառը մեծ մարդ է, շատ գործ ունի, թող մնա իր տեղում , որ պետք լինի, ինքը կգա» : Վազգեն Պետրոսյանը հիշում է՝ գրեթե նույն կարծիքին էր նաև Սիլվա Կապուտիկյանը: Գիտեին նաև՝ ժամը 18.00- ին Օպերայի դահլիճում նիստ է լինելու, որոշեցին՝ գնալ, հնարավորության դեպքում ներս մտնել
Երիտասարդները չկարողացան ներս մտնել: Սա՝ ականատեսի աչքերով: իսկ գիտական փաստերն այլ բան են ասում: Թեման մանրամասնորեն ուսումնասիրել է ԵՄՀՌ Ռուբեն Միրզախանյան: Նա «Ռադիոլուրի» հետ զրույցում որոշ փաստեր է գաղտնազերծում ՝
«ԳԱԱ նախագահ Վիկտոր Համբարձումյանի ելույթի պահին դահլիճ են ներխուժում երիտասարդները»:
Միրզախանյան փոխանցմամբ՝ Վազգեն Վեհափառը հորդորում է երիտասարդներին հանգստանալ: Փաստերն էլ են ընդգծում ՝ դրսում մարդկանց բազմություն էր հավաքվել:
Վազգեն Պետրոսյանը հիշում է ՝ նախապատրաստված մարդիկ կային, շարված էին ջրի մեքենաներ: Սկզբում համաձայնում են թողնել ներս, հետո՝ փոշմանում:
Վազգեն Պետրոսյանը հիշում է՝ ձերբակալվողներ եղան, անգամ իր ընկերները: Գիտական փաստերն այլ բան են ասում՝ ԵՄՀՌ Ռուբեն Միրզախանյանը վկայակոչելով պատմական փաստերն ասում է՝
«Զանգվածային ձերբակալումներ չեն, հետապնդումներ՝ նույնպես»:
Գիտնականը վստահ է՝ ամեն ինչ կատարվեց Մոսկվայի իմացությամբ
«1965 ապրիլի24-ի ուժային միջամտություն տեղի – ծայրաստիճան պարզունակ է»:
Ընդհանրապես՝ 1965թ ու դրան նախորդած տարիները համարվում են հայոց պատմության զարթոնքի էջեր: Հենց այդ տարվանից ձևավորված ավանդույթը պահպանվում է մինչ օրս: