Հարավային ծովերի կենսաբանության ինստիտուտի գիտնական Կովալևսկին Ղրիմում լճի հատակի նմուշներում հայտնաբերել է Չեռնոբիլի աղետի և միջուկային փորձարկումների հետքեր:
Ըստ Water ամսագրի՝ դրանք թույլ են տալիս հետևել պատմության ընթացքին 1950-ականների կեսերից մինչ օրս։
Հոդվածում նշվում է, որ ջրի բնական ինքնամաքրման ուղիներից մեկը ներքևում կախված մասնիկների նստեցումն է, նույնը տեղի է ունենում ռադիոակտիվ տարրերի դեպքում, որոնք առաջին անգամ տարածվել են մոլորակի շուրջ 1945 թվականին՝ ճապոնական Հիրոսիմայի և Նագասակիի միջուկային ռմբակոծությունից հետո։
Նմանատիպ հետևանքներ ի հայտ եկան տեխնածին աղետներից և միջուկային փորձարկումներից հետո՝ երկարատև ռադիոակտիվ նուկլիդ ստրոնցիում-90 դուրս եկավ արտաքին աշխարհ:
Հենց նա էլ Աքթաշ լճի աղտոտվածության ուսումնասիրության հիմնական ցուցիչ է ընկալվել փորձագետների կողմից։
«Ռադիոնուկլիդը տարածվում է աղետների էպիկենտրոնից շատ հեռու: Ահա թե ինչպես է տեղի ունեցել Սև ծովի և Ղրիմի ներքին ջրերի էկոհամակարգերի ռադիոակտիվ աղտոտումը։ Նախ, այն ընկել է մթնոլորտային տեղումներով 1986 թվականի ապրիլին Չեռնոբիլի ատոմակայանում տեղի ունեցած վթարից անմիջապես հետո, բայց դրա ավելի նշանակալի հոսքը սկսվել է գետերի արտահոսքով, հիմնականում՝ Դնեպրից»,- բացատրել է ճառագայթային և քիմիական կենսաբանության ամբիոնի վարիչ Նատալյա Միրզոևան։
Նրա խոսքով՝ 2014 թվականին Հյուսիսային Ղրիմի ջրանցքով Դնեպրի ջրի մատակարարման դադարեցումից հետո դադարեցվել է նաև ստրոնցիում-90-ի մուտքը Ղրիմի ներքին ջրային մարմիններ։
Միևնույն ժամանակ, ստորին նստվածքի սյունակում ռադիոնուկլիդի ակտիվության գագաթնակետերը համապատասխանում են մթնոլորտից դրա առավելագույն ընդունման ժամանակաշրջաններին՝ 1954 թվականին խորհրդային միջուկային զենքի փորձարկումներից հետո, ինչպես նաև 1986 թվականին Չեռնոբիլի վթարից հետո:
Գիտնականները նաև ուսումնասիրել են լճում ռադիոակտիվ նյութերի նստեցման առանձնահատկությունները՝ օգտագործելով կայուն ստրոնցիում-88-ի տեսքով մարկերից։
1967-1986 թվականներին դրա կոնցենտրացիան երեք անգամ ավելի ցածր է եղել, քան Չեռնոբիլի աղետից հետո, իսկ 1990 թվականից կայուն ստրոնցիում-88-ի կոնցենտրացիայի ավելացումն ապահովել է Դնեպրից եկող ջուրը։
«Այս մեթոդը հարմար է նաև այլ ջրային մարմինների համար՝ դրանց վրա ռադիոակտիվ ազդեցության փուլերի համապարփակ ուսումնասիրության համար»-, հավելել են հետազոտողները։
