Հադրութցի 15 կանանց ձեռքի աշխատանքները՝ ծածկոցներ, շալեր, շուտով կհայտնվեն հայկական շուկայում։ Այն հանրահռչակվելու է «Նախշուն Հադրութ» բրենդով։ Նպատակը տարածաշրջանը ներկայացնող արվեստի նմուշների պահպանումն ու հանրայնացումն է՝ Հադրութից տեղահանված կանանց ներուժն օգտագործելով։ Սա նաև միջոց է եկամուտ ապահվելու։ Այս ինքնատիպ ծրագրով կանայք Հադրութի ջերմությունը կհաղորդեն ապրանքանիշն օգտագործողներին։
«Հադրութի դեօկուպացիա» ՀԿ-ի գործադիր տնօրեն Մերի Դավթյանի այցը հաղորդավար Անիտա Հախվերդյանի բնակարան՝ «Նախշուն Հադրութ» ապրանքանիշն ստեղծելու առիթ դարձավ։
«Որոշեցինք, որ ծածկոցների նախագիծը պետք է կազմվի, սխեման գծվի, և տեղահանված հադրութցի կանայք այսպես մի քանի խնդիր կկարողանան լուծել։ Մասամբ կլուծվի զբաղվածության հարց, և որ պակաս կարևոր է՝ այս կերպ կխոսվի Հադրութի մասին, կասվի, որ Դիզակ նահանգը հայկական է եղել»,-պատմում է Անիտա Հախվերդյանը։
«Նախշուն Հադրութ» ծրագիրը կյանքի է կոչվել «Ավրորա» մարդասիրական նախաձեռնության «Ավրորան՝ Արցախին» ծրագրի շրջանակում։ Կարևոր պայման էր, որ հումքը լինի հայկական, բնական ու բացառապես բրդյա։ Հադրութցի կանայք փնտրել-գտնելու համար հասել են Շիրակի մարզ՝ Ամասիա համայք։
«Ամեն մի վարպետ գործելու է մեկ ծածկոց, որպեսզի ձեռագիրը պահպանվի։ Կենտրոնում լինելու է հենց Դիզակին բնորոշ նախշը։ Ամբողջությամբ սպիտակ է լինելու, իսկ նախշերը՝ մոխրագույն և սրճագույն»։ Իսկ «Նախշուն Հադրութ» անունը ծնվեց, քանի որ Հադրութի ամեն մի անկյուն մի նախշ է հիշեցնում»,-ասում է Անիտա Հախվերդյանը։
«Հադրութի դեօկուպացիա» հասարակական կազմակերպություն ստեղծելու միտք կար դեռ պատերազմի օրերին, երբ անգամ պաշտոնական աղբյուրներն այլևս չէին հերքում, որ ադրբեջանական կողմը վերահսկում է հայկական Հադրութը։ ՀԿ-ի համահիմնադիր և գործադիր տնօրեն Մերի Դավթյանը «Ռադիոլուր»-ին ասաց, որ իրենք ընտրել են ոչ թե հուսահատության, այլ պայքարի ճանապարհը։
«Հադրութի խնդիրը մի օր պետք է դառնա բանակցային օրակարգի թեմա։ Հետևաբար, մեր գործունեությունը պետք իրականացնենք տարբեր բաղադրիչների միջոցով։ Այդ բաղադրիչները ենթադրում են պայքարի ամենատարբեր ձևեր, միջազգային դռների բախում, ներսի իշխանական օղակների հետ աշխատանք»,-ասում է Մերի Դավթյանը։
Հադրութը ճանաչելի դարձնելու համար ամեն քայլ իրականացվելու է։ Քաղաքական բաղադրիչից ոչ պակաս կարևոր է նաև Հադրութի համ ու հոտի, խոհանոցի ներկայացումն ու մասայականացումը։
Կաճապով ապուրի բանջարն աճում է միայն Հադրութում, ունի բուժիչ հատկություն․ զրուցակիցս ասում է՝ ապուրը Հադրութի խոհանոցային բրեդներից է։ Վերջերս կապաճ հայտնաբերվել է նաև Տավուշում․ որոշել են Երևանի կենտրոնում եփել ապուր, բաժանել անցորդներին ու ծանոթացնել դրա օգտակար հատկություններին։
Մերի Դավթյանը կարծում է, որ այսպես նաև կարելի է հադրութցիներին պահել միասին, որ միասին էլ վերադառնան հայրենի երկիր։
13 500 հադրութցի պատերազմի հետևանքով զրկվել է տունուտեղից ու երազում է Հադրութ վերադռնալու մասին։
