Արագածոտնի մարզում գյուղատնտեսության եկամտաբեր ճյուղերից է անասնապահությունը: Տավարաբուծությունը զարգացնելու նպատակով պետությունը տարբեր ծրագրեր է իրականացնում, ներմուծում նոր ցեղատեսակի խոշոր եղջերավոր անասուններ:
Արտենի գյուղի հանդերում բացի «Կովկասյան գորշից» արդեն հանդիպում են նոր ցեղատեսակի կաթնատու և մսատու կովեր: Տեղացիներից մի քանիսը որոշել են տեղական կովերը փոխարինել «Սիմենթալ» ցեղատեսակով:
Արտենի համայնքում խոշոր եղջերավոր անասուններ բոլորն են պահում, ձեռնտու տարբերակ է, օգտվում են կաթից, մսից ու գոմաղբից: Կաթն ու կաթնամթերքը բավարարում է ընտանիքի կարիքների և վաճառքի համար, չորացրած գոմաղբն օգտագործում են որպես վառելիք, իսկ թացը՝ կոմպոստ պատրաստում և պարարտացնում հողերը: Սա համարվում է օրգանական պարարտանյութ: Նորայր Հովհաննիսյան.
«Բոստաններում հողին սնունդ տալու համար մենք կովի թրիքը լցնում ենք բոչկի մեջ, ջուր ենք խառնում, վրեն ծածկում, թողնում արևի տակ, թթվում է, հետո լցնում բոստանը»:
Անասանապահությունն ավելի եկամտաբեր դարձնելու նպատակով գյուղում սկսել են «Կովկասյան գորշ» ցեղատեսակի կովերը փոխարինել մսատու և կաթնատու ցեղատեսակի անասուններով: Եթե չեն օգտվել պետության առաջարկած անասնաբուծության զարգացման ծրագրերից, ապա գյուղացիները երկրորդական շուկայից ավելի էժան գներով ձեռք են բերել «Սիմենթալ» ցեղատեսակի կովեր: Անդրանիկ Հովհաննիսյանի հետ զրուցել եմ դաշտում, քաղած խոտն էր հավաքում, որպեսզի հակավորեին, իսկ հարակից դաշտում 9-ամյա որդին նոր ցեղատեսակի կովերին էր հետևում: Անցած տարի գնել է մեկ հղի «Սիմենթալ» ցեղատեսակի կով, հիմա արդեն 2-ն ունի, 2-ն էլ հղի: Ասում է՝ այս կովերին հատուկ խնամք ու պայմաններ են պետք, անասնակերն էլ համակցված կերերով հարուստ լինի: Պահում է «Կովկասյան գորշ»երի հետ նույն գոմում, բայց տարբերությամբ՝ այս երկուսին նախրին չի խառնում, խոտն էլ սեփական դաշտից է:
«Գոմում չենք կարող միշտ պահել, հիմա կաթի գինն իջել է 100-120 դրամ: Ինչքան պտի կթվի, որ իրենց կերածին հասցնենք, դրա համար էլ դաշտ ենք տանում»:
Անարատ կաթն ու կաթնամթերքը բավարարում է միայն իր բազմանդամ ընտանիքի կարիքների համար: Երիտասարդը 5 երեխայի հայր է, որից 3-ը մանկահասակ՝ դեռ դպրոց չեն գնում: Անդրանիկն ասում է, որ որոշել են իրենց ունեցած «Կովկասյան գորշ»-երը փոխարինել նոր ցեղատեսակով: Սիմենթալներն օրական տալիս են մինչև 25 լ կաթ, իսկ տեղականները՝ 6-10լ: Ամիսներ առաջ անասնաբույծի միջոցով Սիմենթալը խաչասերել է Հոլշտինի հետ:
«Համոզված ենք, որ մեր ուզած ցեղատեսակի հետ է արհետականորեն բեղմնավորել: Էդ սրվակը անասնաբույծը մեր ներկայությամբ է բացում, սրվակի վրա կոդ կա, որի միջոցով ինտերնետում ճշտում ենք պարունակությունը, իսկ սրվակն էլ պահել ենք»:
Անդրանիկը խոշոր եղջերավոր անասուններից մի քանիսին սար է ուղարկել՝ արոտավայր, հորթերը՝ նախիր, իսկ նոր ցեղատեսակներին մի քանի ժամով առանձին տանում է արոտ:
Գյուղում առաջին խոտհունձն արդեն սկսվել է: Անդրանիկը շուռումուռ էր տալիս խոտեր, շարքով հավաքում, հակավորելու էին: Մի կողմում առվույտն է, մյուս կողմում ծառերի տակի խոտը: Ասում է՝ այս տարի ծիրանի այգուց օգուտը մնաց տակի խոտն ու էտված ճյուղերը,:
Խոտ հավաքելուն մասնակցում էր ամբողջ ընտանիքը, հետո հակավորելու էին ու տեղափոխելու գյուղ: Անասունների ձմռան պաշարն են դիզում, իսկ այս տարի 2 Սիմենթալից կծնվեն Հոլշտինի խաչասերված հորթերը: