Փայտի այլընտրանքը միայն աթարը չէ
Շրջակա միջավայրի նախարարությունը անտառը՝ որպես վառելափայտ օգտագործելու այլընտրանքներ է փնտրում: Տարբերակներից մեկը վառելափայտը կենսավառելիքով փոխարինելն է: Այս նպատակով ուսումնասիրվում է Մոլդովայի հաջողված փորձը:
Հայաստանում, սակայն, գործում են ընկերություններ, որոնք վառելիք են ստանում գյուղատնտեսական մնացորդներից: Կոտայքի մարզում, օրինակ, արտադրում են ծղոտից բրիկետներ:
Ջեռուցման սեզոնին ընդառաջ Հայաստանի անտառները կրկին անօրինական ծառահատումների վտանգի առաջ են: Շրջակա միջավայրի նախարարությունում գիտեն՝ մարդիկ պետք է տաքացնեն իրենց բնակարանները:
Գիտեն նաև, որ պետք է պահպանել անտառները: Անտառը՝ որպես վառելափայտ օգտագործելու այլընտրանքներ են փնտրում:
«Կարևոր է արդյունավետ կազմակերպել թափուկի բաշխումը: Այս պահին շուրջ հազար խորանարդ մետր թափուկ արդեն բաշխվել է: Օրինական հատումների արդյունքում վաճառվում է փայտ, այս տարի մոտ 25 հազար խորանարդ մետր է նախատեսվում, դրա 80 տոկոսն արդեն մթերված է»,-ասում է շրջակա միջավայրի փոխնախախարար Վարդան Մելիքյանը:
Մելիքյանը նշում է՝ առաջիկա օրերին կմեկնեն Մոլդովա փորձի փոխանակման համար: Նախարարությունում ծրագրում են վառելափայտը փոխարինել կենսավառելիքով. բրիկետներ ու պելետներ կարտադրեն՝ գյուղատնտեսական մնացորդների, մասնավորապես ծղոտի հիմքի վրա:
«Ոչ միայն մարդկանց էներգետիկ կարիքները կբավարարվեն, այլ նաև աշխատատեղեր կստեղծվեն, որոշակիորեն նաև արդյունաբերության ճյուղ կզաչգացնենք, քանի որ Հայաստանում ունենք ներուժ ոչ միայն բրիկետների արտադրության, այլև անհրաժեշտ սարքավորումները տեղում արտադրելու համար: Չարենցավանում, Հրազդանում դեռևս գործող երբեմնի հզոր ադյունաբերական հաստատությունները հնարավորություն ունեն այդ սարքավորումներն արտադրելու»:
Կոտայքի մարզում՝ Զորավան համայնքում, ծղոտից բրիկետներ արտադրում են: ԽՍՀՄ տարիներին հայտնի անասունների բտման ֆերմայի տարածքում արդեն երկու տարի է, որ Սուրեն Դավթյանը արտադրություն է հիմնել: 12 մլն դրամ վարկ է վերցրել ՓՄՁ ԶԱԿ-ի վարկային միջոցներով: Այստեղ բրիկետ արտադրում են բացառապես ծղոտից: Հումքը ձեռք է բերվում Զորավանին կից համայնքներից: Ընկերության համահիմնադիր Սուրեն Դավթյան:
«Կառավարության որոշմամբ գյուղատնտեսական արտադրանքի վերամշակումը սուբսիդավորվում է: Երբ այդ որոշումը կայացվել է, բրիկետների արտադրություն՝ որպես այդպիսին, չի եղել: Ուստի՝ որպես գյուղատնտեսական արտադրանք ծղոտի վերամշակումը ընդգրկված չէ: Այժմ մեր գործունեությունը գյուղատնտեսական արտադրանքի վերմշակում է,սակայն չի սուբսիդավորվում»:
1 տոննա ծղոտից ստացվում է 1 տոննա բրիկետ. սա՝ Սուրեն Դավթյանի մշակած տեխնոլոգիայի կիրառման արդյունքում, արժեքը՝ 80 հազար դրամ է: Սա նույնն է, որ մարդը մեկ խորանարդ մետրը 24 հազար դրամով չոր փայտ գնի՝ ասում է զրուցակիցս:
«Բրիկետի ջերմատվության ցուցանիշը փայտի ցուցանիշից բավականին բարձր է: Սա պայմանավորված է նրանով, որ բրիկետների խտությունը մեծ է»:
Պատվերները շատ են՝ բրիկետներով և տներն են տաքացնում, և ջերմոցային տնտեսությունները: Ընկերությունում ծրագրել էին նոյեմբերի 1-ից ընդլայնել արտադրության ծավալներն, ավելացնել աշխատողների թիվը, բայց հոկտեմբերին դեռ չպարզված հանգամանքներում արտադարմասը այրվել է: Դավթյանը սպասում է իրավապահների բացահայտումներին. մեկ ամիս անցել է, բայց հրդեհի պատճառը դեռ հայտնի չէ:
«Ապացուցվել է, որ հրդեհի պատճառը հոսանքի կարճ միացումը չէ, անփութությունն էլ չէ: Կամ դիտավորություն է, կամ քամին կրակ է բերել: Մոտավորապես 120 տոննա ծղոտ և9.5 տոննա պատրաստի արտադրանք է այրվել: Սարքավորումներին նույնպես մեծ վնաս է պատճառվել»:
Եթե ժամանակին հրդեհը մարվեր , ապա 12 մլն դրամ բիզնես վարկ ունեցող գործարարը վստահ է՝ 15 մլն դրամի կորուստ չէր ունենա: Այդուհանդերձ, առաջիկա տասը օրերին արտադրությունը կվերականգնեն, պատվիրատուները սպասում են: «Հայաստանը ծղոտի պակաս չունի»,- ասում է Սուրեն Դավթյանը: Որոշել են՝ մարզերում նույնպես բրիկետի արտադրամասեր կհիմնեն՝ Կոտայքում, Բյուրեղավանում և Տավուշում: Իսկ ընդլայնվում են, քանի որ գիտեն՝ բրիկետի կիրառումը էկոլոգիապես մաքուր է: