Ինչու են «Լիդիան Արմենիայից» հերքում բնապահպանական ռիսկերը
Սյունիք կատարած այցի շրջանակներում վաղը վարչապետը լինելու է Ջերմուկում: Նիկոլ Փաշինյանը ցանկանում է տեղում ծանոթանալ Ամուլսարի խնդրին:
Իսկ մինչ այդ հանքի շահագործման թեման շարունակում է մտահոգել բնապահպաններին:
Ընկերությունը պնդում է, որ բնապահպանական ռիսկ չկա, իսկ բնապահպանները հակադարձում են, որ տեղացի և միջազգային գիտնականների մասնագիտական դիտարկումներն անտեսվել են:
Ամուլսարի հանքի շահագործումը հանքարդյունաբերության ոլորտում կլինի ամենավտանգավորը: Բնապահպան Կարինե Դանիելյանի դիտարկումն է: Ի սկզբանե պետք չէր այդ տարածքում հանք շահագործել, քանի որ այդ շրջանում ապարներն առանձնահատուկ են. դրանց 90 տոկոսից ավելին թթվային է, ինչն էլ ենթադրում է սուլֆիդային վտանգ:
«Բավական է մի փոքր բացել, ջուր մոտենա այստեղ, ուզում է անձրև լինի, այլ ջրեր լինեն, այստեղ անմիջապես տեղի կունենա ջրային ռեսուրսների սուլֆիդային թթվայնացում: Իսկ այստեղից գալիս են Կեչուտը, Որոտան, Արփայի միջոցով Սևանը և նաև Ջերմուկի ջրերը»:
Այս վտանգին բնապահպանն ավելացրեց նաև մետաղների վտանգը՝ կապար, ցինկ, արսենիկում, ցիանիդներ: Սակայն «Լիդիան Արմենիա» ընկերության իրավախորհրդատու Արմեն Մելքումյանը հերքում է, որ կան բնապահպանական ռիսկեր:
«Եթե ընկերությունն իմանա, որ բնապահպանական ռիսկ կա և այն կառավարելի չէ, օր առաջ կդադարեցնի աշխատանքը»:
Ընկերության ներկայացուցչի դիտարկմանը բնապահպան Կարինե Դանիելյանը հակադարձում է՝ չկա մի ընկերություն, որն ասի եկել է քանդելու ընդերքը, քայքայելու առողջությունը: Հիշեցրեց Թեղուտի խնդիրը՝ չկար մեկը, որ այդ ծրագրին հավանություն տար, իսկ ընկերությունը մերժում էր ռիսկերը: Արդյունքներն այսօր տեսանելի են:
Հայկական բնապահպանական ճակատի անդամ Սիլվա Ադամյանը մատնանշեց տարածքի հարուստ կենսաբազմազանությունը: Կարմիր գրքում ներառված բույսեր, առանձնահատուկ միջատներ, որոնք հիշատակվում են նաև շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման մեջ: Սակայն նախկին կառավարությունը փոխել է համապատասխան օրենքը, ինչը հնարավոր է դարևձրել նման տարածքներում հանքարդյունաբերության իրականացումը:
«Սա շատ լուրջ նվեր էր Լիդիան Արմենիային»:
«Լիդիան Արմենիա» ընկերության փաստաթղթղերի հիման վրա միջազգային փորձագետները կատարել էին փորձաքննություն և բացասական եզրակացություն ներկայացրել: Հետազոտությունը կատարվել էր սահմանափակ տարածքում և կարճ ժամանակում՝ ասում է Կարինե Դանիելյանը:
«Միջազգային փորձագետների կարծիքների հիման վրա պետք է կատարել շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության նոր գնահատում»:
Իսկ ընկերության ներկայացուցիչ Արմեն Ստեփանյանը նշում է, որ փորձագետները փոխել են իրենց եզրակացությունը, քանի որ նախագիծը կարդալիս որոշ հատվածներ ուշադիր չեն ուսումնասիրել: Արդյուքնում՝ բացասական եզրակացությունը դարձել է դրական:
Սիլվա Ադամյանն էլ հակադարձեց՜ փորձագետների կարծիքը անփոփոխ է՝ ռիսկերը կան և կլինեն:
«Սա ակնհայտ սուտ է: Ես ունեմ բոլոր ձայնագրությունները »:
Սիլվա Ադամյանը խնդիրը տեսնում է քաղաքական կոնտեքստում: «Լիդիան Արմենիա» ընկերության անունը կապված է Հայաստանի նախագահ Արմեն Սարգսյանի անվան հետ: Մինչև նախագահի պաշտոնը ստանձնելը Հայկական բնապահպանական ճակատն ուսումնասիրել է, թե ովքեր են սատարել ընկերության մոտքը Հայաստան:
Կարիեն Դանիելյանը միաժամանակ նշում է, որ ընկերությունը լուրջ գումարներ է ներդրել սոցիալական ու բնապահպանական խնդիրների լուծման մեջ, որը չի արել Հայաստանում հանք շահագործող որևէ ընկերություն:
«Լիդիան Արմենիա»-ը կարող է դիմել միջազգային դատարան, Հայաստանն այդ դեպքում լուրջ խնդիրների առջև կկանգնի: Դրանց լուծման ճանապարհը բնապահպանը չի տեսնում, սակայն համոզված է, որ վտանգները տեսանելի են: