Ինչպես է կոռուպցիան ազդում երկրի քաղաքական, սոցիալական ու տնետսական զարգացման վրա:
Այս բարդ հարցի պատասխանն այսօր փորձել են գտնել «Կոռուպցիան և անվտանգության մարտահրավերները» թեմայով հանրային քննարկման ժամանակ:
Այն հրավիրել է Թրանսփերենսի ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոնը:
Վաղը՝ դեկտեմբերի 9-ին աշխարհում արդեն 14-րդ անգամ նշվելու է կոռուպցիայի դեմ պայքարի միջազգային օրը:
ՄԱԿ-ի փորձագետները հաշվել են, որ ամեն տարի աշխարհում վճարվում է 1 տրիլիոն ԱՄՆ դոլարի չափով կաշառք, իսկ թալանված գումարների չափը գնահատվում է 2.6 տրիլիոն դոլար, որը հավասար է համաշխարհային համախառն ներքին արդյունքի ավելի քան 5 տոկոսին:
Համաձայն ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի գնահատականների՝ զարգացող երկրներում կոռուպցիայի արդյունքում թալանված գումարները 10 անգամ գերազանցում են զարգացման նպատակով այդ երկրներին տրամադրվող օգնությունը:
Այն հարցում, որ կոռուպցիան վտանգում է երկրի զարգացումը, իշխանության և քաղհասարակության ներկայացուցիչները տարաձայնություններ չունեն: Արդարադատության փոխնախարար Սուրեն Քրմոյանն ասում է, որ հենց այդ մոտեցմամբ առաջնորդվելով է կառավարությունը վերջին շրջանում աննախադեպ քայլերի գնացել:
«Այս տարվա ընթացքում մենք աննախադեպ միջոցառումներ ենք իրականացրել և նոր ինստիտուտներ ենք ստեղծել: Ընդ որում՝ դա արել ենք քաղհասրակության հորդորով: Կռավարությունը տարիներ շարունակ դեմ էր հակակոռուպցիոն մարմին ստեղծելուն, չէր համաձայնում քրեականացնել ապօրինի հարստացումը, հիմ այդ քայլերն արել է»:
Այն քայլերը, որոնք թվարկում է արդարադատության փոխնախարարը, նկատում են նաև քաղհասարակության ներկայացուցիչները, բայց չեն շտապում դրանք առաջընթաց համարել: Իրականությունը շարունակում է էապես տարբերվել գրված օրենքներից և ներկայացված խոստումներից: Քաղաքագետ Մանվել Սարգսյանը, օրինակ, լրջորեն կասկածում է, որ կոռուպցիայի դեմ պայքարի իրական ճանապարհը օրենքներ փոխելն ու նոր կառույցներ ստեղծելն է:
Քաղաքագետը, որպես բանակում կոռուպցիայի դրսևորում, խոսում է 2016-ի ապրիլյան պատերազմի մասին, արձանագրում, որ դրա ժամանակ և դրանից հետո բազմաթիվ հարցեր բարձրացվեցին, որոնց մինչև այսօր լիարժեք պատասխաններ չեն ստացել:
Կոռուպցիան բանակից տարածքային կառավարման ոլորտ է տանում ազգագարևգետ Հրանուշ Խառատյանը ու սկսում թեմայի հետ առաջին հայացքից ուղղակիրոեն չկապվող մի հարցից: Տարիներ շարունակ խոսում ենք Հայաստանի ու մարզերի անհամաչափ զարգացման մասին՝ ասում է, հիշեցնում է, որ օրինակ նման առաջարկ է եղել:
Հելսինկյան կոմիտեի նախագահ, իրավապաշտպան Ավետիք Իշխանյանի տեսանկյունից էլ կոռուպցիան ուղիղ կապի մեջ է իրավունքերի պաշտպանության ու դատական համակարգի հետ: Քանի դեռ դատարաններն անկախ չեն, կոռուպցիայի դեմ պայքարն արդյունավետ չի կարող լինել, իսկ տարբեր կառույցներն ու ընդունվող նոր օրենքները իրավիճակ չեն փոխի: Իշխանյանի օրինակը նույնպես գալիս է համայնքներից կամ տեղական ժողովրդավարությունից:
«Մեր երկրում, չգիտես ինչու, պաշտոնյաների, նախարարների զավակները, պարզվում է, շատ տաղանդավոր են, բոլորը դառնում են համայնքների ղեկավարներ, պաշտոնյաներ ու հենց հայրը ինչ-ինչ պատճառներով պաշտոնից զրկվում է, պարզվում է, որ արդեն որդին էլ չի համապատասխանում համայնքապետի պաշտոնին ու զրկվում է: Սա էլ ձեզ տեղական ինքնակառավարում»:
Օրինակները շատ էին, գնահատականները տարբեր ու հիմնականում չոգևորող: Չոգևորող հատկապես կառավարության համար, արդարադատության փոխնախարաը քննարկման մի հատվածում սրտնեղեց՝ ինչու է քաղհասարակությունը միայն վատը տեսնում ու վատի մասին խոսում:
Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլի տարին մեկ հրապարակվող Կոռուպցիայի ընկալման համաթվով (ԿԸՀ) 2016թ. Հայաստանը 176 երկրների շարքում կիսել է 113-115-րդ հորիզոնականները: Կառույցի մասնագետներն ասում են, որ 2003-ից իրավիճակում էական տեղաշարժ չի եղել: Իշխանության ու քաղհասրակության գնահատականներն այս հարցում էլ են տարբեր՝ առաջինի հայացքով լավ է, որ իրավիճակը չի վատացել, քաղհասրակության հայացքով՝ սա պարզապաես լճացում է:
