Հայաստանն աշխարհի այն քիչ երկրներից է, որի գործարարները հնարավորություն ունեն արտոնյալ պայմաններով կարող են ապրանք արտահանել Եվրոպա: Նրանք, սակայն, այս հնարավորությունից քիչ են օգտվում: Թե GSP և թե GSP+ համակարգերը երկրից ջանքեր են պահանջում, որովհետև դրանք հենց այնպես տրված արտոնություններ չեն: Պահանջներ ու պայմաններ կան, որ երկիրը մշտապես պետք է քաղաքականություն վարի:
Վերջին շրջանում պարբերաբար տնտեսության ոլորտի պատասխանատուները անդրադառնում են դեպի ԵՄ երկրներ Հայաստանին տրված ապրանքների արտահանման արտոնյալ պայմաններին: Արտահանման մասին խոսելիս ոլորտի պատասխանատուները նախ հիշեցնում են՝ ԵԱՏՄ շուկան անսահմանափակ հնարավորություններ է տալիս, հետո նաև ընդգծում՝ Հայաստանն աշխարհի այն 14 երկրներից է, որին Եվրոպան արտահանման արտոնություններ է տվել: Հստակեցնում են՝ 3300 ապրանքների համար զրոյական մաքսատուրք է գործում, իսկ 3900 համար՝ նվազեցված մաքսատուրքեր են սահամված:Թե ո՞ րն է մեր երկրին նախապատվությունը տալու հիմնական պատճառը, պատասխան կարելի է փնտրել, թերևս միայն փորձագիտական դաշտում: Գործատուների հանրապետական միության նախագահ Գագիկ Մակարյանն օրինակ կարծում է, որ եվրոպան մեր երկրին նման հնարավորություն է տվել նախ, քանի որ Հայաստանի տնտեսությունը փոքր է, և ունենալով արտոնությունների նման համակարգ, չի կարող լուրջ մրցակցություն առաջացնել եվրոպական շուկայում: Բացի այդ, այս կերպ եվրոպան նաև իր տնտեսությունն է զարգացնում, քանի որ հումքի կամ արանքների և ապրանքների կարիք ունի:
Արտոնությունն՝ արտոնություն, սակայն, հայ գործարարները գրեթե չեն օգտվում GSP +( ԵՄ Արտոնությունների ընդհանրացված համակարգ) համակարգից: Մոտ 7000 անուն արտոնություններից միայն 25 անուն ապրան ք է GSP + համակարգով Եվրոպա հասնում:
Գործատուների հանրապետական միության նախագահը նախ կարծում է, որ տնտեսվարողների մեծ մասն անտեղյակ է, հետո նաև նկատում է, որ GSP +( ԵՄ Արտոնությունների ընդհանրացված համակարգ) համակարգից օգտվելը բավականին բարդ է, լեզվի իմացություն է պահանջում, ապրանքների ճիշտ կոդերի ընտրություն:
«Խնդիրներից մեկը նաև այն է, որ չկա միացյալ ռեեստր: Մենք դեռ չգիտենք, թե հստակորեն որ կազմակերպությունները որ ապրանքներն են արտահանում: Չենք կարող ամենամյա վիճակագրություն ձևավորել»:
Հայաստանի գործատուների հանրապետական միության նախագահը կարծում է, որ GSP + համակարգը Հայաստանի համար կարևոր է, քանի որ հայկական բիզնեսը կարող է միջազգայնացվել: Դեպի ԵՄ երկրներ ապրանքների արտահանումը չի հակադրվում Հայաստանի՝ ԵՏՄ անդամակցությանը, քանի որ Եվրոպան ինքն է որոշում, թե որ երկրին նման արտոնություն տա:
Եթե Հայաստանում հավասար մրցակցային պայմաններ լինեին, մեր բիզնեսմենները անկախ իրենց կամքից կօգտվեին այս համակարգից:
Հայաստանի Արտահանողների միության նախագահ Րաֆֆի Մխչյանը կարծում է, որ խնդիրը ավելի խորն է, քան առաջին հայացքից թվում է: Մխչյանը չի կարծում որ եվրոպական շուկայում հայկական ապրանքները մրցունակ չեն.
«Մենք ունենք այնպիսի ապրանքներ, որոնք մրցունակ են ամբողջ աշխարհում: Հայաստանն ունի ապրանքեր, որոնք այսօր Սինգապուր է արտահանում, բայց մենք դրանք չենք տեսնում: Այնտեղ մեկ շիշը վաճառվում է ութ դոլարով»:
Տնտեսական զարգացման և ներդրումների փոխնախարար Տիգրան Խաչատրյանի վստահեցմամբ, առաջիկայում կանեն ամեն ինչ, որպեսզի տնտեսվարողները հնարավորինս շատ տեղեկատվություն ունենան GSP+ համակարգի մասին:
Կառավարությունում կարևորում են նաև կազմակերպությունների մրցունակության բարձրացումն ու երկարաժամկետ կայուն գործունեության զարգացումը:
