Այն , ինչից ամիսներ շարունակ փորձում էր խուսափել Եվրոպայի անվտանգության և համագործակցության կազմակերպությունը, կանխել հնարավոր չեղավ. ԵԱՀԿ երևանյան գրասենյակն առաջիկա ամիսներին կփակվի: Որոշումը վերջանական է, պաշտոնական հայտարարությունը երեկ ուշ երեկոյան տարածել է կառույցի գլխավոր քարտուղարի գրասենյակը՝ իրավիճակը փակուղային, իսկ այն լուծելուն ուղղված ջանքերն ապարդյուն որակելով: ԵԱՀԿ Խորհրդարանական վեհաժողովի նախագահը, Հարավային Կովկասում ԵԱՀԿ հատուկ ներկայացուցիչը նույնպես հայտարարություններ են տարածել ու ափսոսանք հայտնել, որ չնայած գործադրված ջանքերին հնարավոր չեղավ երկարաձգել Երևանում ԵԱՀԿ գրասենյակի մանդատը: Ինչու կայացվեց այս որոշումը, ինչու էր դրանում խիստ շահագրգռված Ադրբեջանը և վերջապես ինչ ազդեցություն կունենա Հարավային Կովկասում ԵԱՀԿ վերջին գրասենյակի փակումը:
Եվրոպայի անվտանգության և համագործակցության կազմակերպությունը դեռևս հունվարից փորձում է լուծում գտնել կառույցի երևանյան գրասենյակի գործունեությունը շարունակելու հարցում: Ըստ ԵԱՀԿ կանոկարագի՝ գրասենյակի գործունեության ժամկետը 12 ամիսը մեկ երակարաձգվում է: 1999-ից Երևանում գործող գրասենյակի մանդատը երկարաձգելու հարցում այս անգամ վերապահումներ ուներ Ադրբեջանը: Իսկ քանի որ ԵԱՀԿ-ն կոնսեսուսի վրա հիմնված կազմակերպություն է, դրանց հետ հաշվի չնստել չի կարող: 4 ամիս շարունակ կառույցի ղեկավարությունը փորձում էր հարթել իրավիճակը:
ԵԱՀԿ Երևանի գրասենյակը կարևոր առաքելություն ունի , և այն փակելու ծրագրեր կամ մտադրություն չունենք ՝ դեռևս հունվարին հայտարարում էր ԵԱՀԿ գործող նախագահը: Երեկ տարածած հայտարարությամբ արդեն կառույցի ղեկավարությունը արձանագրում է, որ կոնսենսուսի հասնել այդպես էլ չհաջողվեց և գրասենյակն առաջիկա ամիսներին կփակվի:
«Հայաստանի և Ադրբեջանի արտգործնախարարների հետ հանդիպումները, պաշտոնական և ոչ պաշտոնական խորհրդակցությունները հաշտեցման չբերեցին» , ասվում է կառույցի տարարած հայտարարության մեջ :
Օգտվելով կոնսենսոսւի ընթացակարգից ՝ Ադրբեջանը, փաստորեն, խոչընդետեց այդ կառույցի ծրագրերի իրականացմանը Հայաստանում՝ ասում է 5-րդ գումարման ԱԺ արտաքին հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Արտակ Զաքարյանը: Նրա կարծիքով՝ իրավիճակը ցուց է տալիս, որ խնդիր կա ԵԱՀԿ ընթացակարգերում:
« Մենք իհարկե այդ ծրագրերի ՝ այլ կերպ իրականացման հնարավորություններ կգտնենք: Այնպես չէ, որ Ադրբեջանը մեզ սրանով մեծ հարված հասցրեց: Իր այս քայլով Ադրբեջանը հարված հասցրեց առաջին հերթին ԵԱՀԿ-ին: Կոնսենսուսը որպես մեխանիզմ կարևոր է, բայց երբ օգտագործվում է կամայականորեն, ոչ կենսական խնդիրները շահարկելու համար, սա արդեն կազմակերպության խնդիրն է և ստիպում է հետևություններ անել ապագայի համար»:
Գրասենյակի մոտալուտ փակման առիթով այսօր տարբեր հայտարարություններ են արվել: Կազմակերպությունում ԱՄՆ առաքելությունը ափսոսանք է հայտնել , որ ԵԱՀԿ-ն կորցնում է գործունեության վերջին հարթակը Հրավայաին Կովկասում: Հայաստանը, հիշեցնեմ, միակ երկիրն էր տարածաշրջանում , որտեղ ԵԱՀԿ-ն դեռևս գրասենյակ ուներ: Բաքվում 2000 թ. ամռանը բացված ԵԱՀԿ գրասենյակն իր գործունեությունն ավարտեց 2014-ին, Թբիլիսիում 1992 թվականին բացվածը ՝ 2008 -ին:
Բաքվում ԵԱՀԿ գրասենյակի փակումից հետո, փաստացի արգելափակելով նաև երևանյան գրասենյակի գործունեությունը՝ Ադրբեջանը զրկում է ԵԱՀԿ-ին Հարավային Կովկասում լիարժեք առաքելության ներկայությունից՝ սա արդեն Հայասատնի արտաքին քաղաքական գերատեսչության մամուլի խոսնակի գնահատականն է : Տիգրան Բալայանը Բաքվի խոչընդոտումը գնահատում է միջազգային հանրությանը նետված հերթական մարտահրավեր :
Ինչու է երևանյան գրասենյակի հարցն այդքան սկզբունքային Բաքվի համար: Նախորդ գումարման խորհրդարաններից մեկի, բայց Արտաքին հարաբերությունների հարցերի հանձնաժողովի նախագահ Հովհաննես Իգիթյանի կարծիքով՝ Բաքվի հրապարակայնորեն ներկայացվող և իրական շարժառիթները տարբեր են:
«Հրապարակայնորեն անհեթեթ հիմնավորումներ են ներկայացնում: Ասում են, թե ԵԱՀԿ-ն ընդլայնել է իր մանդատը և այն տարածում է արդեն կոնֆլիկտի վրա: Այս կազմակերպության անվանումը միայն ցուցյց է տալիս, որ ԵԱՀԿ-ն մի երկրում գործունեությամբ չի կարող սահմանափակվել»:
Ինչ վերաբերում է իրական շարժառիթներին, ապա Իգիթյանի կարծիքով, դրանք բոլորովին այլ դաշտում են:
« Եթե Բաքուն մտադիր է շարունկել իր ագրեսիվ նկրտումները և ռազմական ձևով կոնֆլիկտի լուծման փորձերը, ապա ցանկացած միջազգային կառույց առավել ևս ԵԱՀԿ-ն Բաքվին կխանգարի»:
Արդյոք երևանյան գրասենյակի փակումը կարող է որևէ կերպ ազդել հակամարտության կարգավորման գործընթացի վրա: Մեր այս հարցին ի պատասխան՝ Հովհաննես Իգիթյանը պարզապես հիշեցնում է՝ ՄԽ-ն շարունակում է գործել ԵԱՀԿ նախագահի հատուկ ներկայացոցւչի գրասենյակը վերջերս է ընդլայնվել, իսկ ԵԱՀԿ մոնիտորնգի մանդատը ուժի մեջ է: Արտակ Զաքարյանը հորդորում է երկու ուղղությունները տարանջատել:
Զրուցակիցներս լավատեսորեն կարծում են, որ իր իսկ քայլի հետևանքներից «կօգտվի» նաև Ադրբերջանը: Ըստ նրանց՝ քայլը , երբ երկիրը վետո է դնում խաղաղարար որևէ առաքելության վրա, չի կարող ողջունվել:
