ՄԻ պաշտպանը քննադատում է իրավապահներին եւ ընդունում իրեն ուղղված քննադատությունը
Մարդու իրավունքների պաշտպան Արման Թաթոյանն այսօր արտահերթ զեկույց է հրապարակել 2016թ. հուլիսյան իրադարձությունների վերաբերյալ: Այսքան ուշ դրանց անդրադառնալն օմդուդսմենը բացատրել է իրադարձությունների հանգամանալի ուսումնասիրությամբ: Պաշտպանն արձանարգում է, որ հուլիսյան 15 լարված օրերի ընթացքում իրավունքների զանգվածային խախտումներ են արձանագրվել: Ըստ Արման Թաթոյանի՝ կարևոր է ոչ միայն օրենքի պահանջները խախտած ոստիկանների պատասխանատվության, այլ նաև վերապատրաստման հարցը: Պաշտպանը կարծում է, որ իրավապահները քաղաքացիների հետ շփման հատուկ դասընթացների կարիք ունեն: Այդ առաջարկը որպես առաջնային տեղ է գտել զեկույցում, որի ներկայացումն, ի դեպ, ուղեկցվել է միջադեպով:
Այս իրավիճակը 2016-ի հուլիսի 29-ին Սարի թաղում էր: Ոստիկանության ՊՊԾ գնդի գրավման 15 օրերի ընթացքում լարվածությունը գագաթնակետին, ըստ Մարդու իրավունքների պաշտպան Արման Թաթոյանի, հասավ հենց Սարի թաղում ոստիկանների և քաղաքացիների բախման ժամանակ: Պաշտպանի գնահատմամբ՝ կոպտորեն խախտվեցին հավաքի մասնակիցների իրավունքները, իրավապահները անհամաչափ ուժ կիարռեցին:
« Թեև ոստիկանությունն ունի հատուկ միջոցներ կիրառելու իրավունք, բայց այն եղանակը, որով դրանք գործադրվեց հուլիսի 29-ին, անթույլատրելի էր և անհամաչափ»:
Այս գնահատականը տեղ է գտել հուլիսյան իրադարձությունների վերաբերյալ օմբուդսմենի արտահերթ զեկույցում: Ավելի քան 8 ամիս պաշտպանի գրասենյակն սումնասիրել է ՊՊԾ գնդի գրավման 15 օրերի լարված իրավիճակն ու ներկայացրել 60 էջանոց զեկույցում: Արման Թաթոյանը հատուկ ընդգծում է , որ զեկույցը չի գնահատում ՊՊԾ զինված խմբի անդամների գործողությունները, ինչպես նաև իրավապահների՝ նրանց զինաթափելուն ուղղված միջոցառումները: Ուշադրության կենտրոնում այդ օրերին տեղի ունեցած հավաքների ժամանակ հիմնարար ազատությունների և իրավունքների խախտման դեպքերն են:
Մոտ 500 քաղաքացի այդ օրերին բերման է ենթարկվել: Ըստ պաշտպանի ՝բազմաթիվ են դեպքերը, երբ մարդիկ բերման են ենթարկվել ՝ առանց որևէ պարզաբանման, պատահականության սկզբուքնով, նրանց մի մասը բռնության է ենթարկվել, իրավունքները խախտվել են նաև ոստիկանության բաժանմունքներում:
Ի դեպ, նկատի ունենալով արձանագրված խախտումների զանգվածային բնույթը, պաշտպանն այս ընթացքում դիմել է ոչ միայն տարբեր պետական կառույցների, այլ նաև Սահմանադրական դատարան` վիճարկելով այն բոլոր օրենսդրական կարգավորումները, որոնցից բխել են խախտումները: Խոսքն, օրինակ, անձին ազատությունից զրկելու հիմքերը չներկայացնելու, նրա իրավունքներն ու պարտականությունները չպարզաբանելու, փաստաբանի և բժշկի մուտքը ոստիկանության բաժին չթույլատրելու և այլ հարցերի մասին է: ՍԴ-ն արձանագրել է, որ ձևավորվել է ոչ իրավաչափ պրակտիկա, որը երկրում սահմանադրական օրինականությանն ուղղված լուրջ սպառնալիք է:
«Այս որոշմամբ ՍԴ-ն հաստատել է մեր բոլոր մտահոգությունները և հաստատել, որ իրավիճակից բխող կոնկրետ քայլեր են անհարժեշտ»:
Պաշտպանը կարծում է, որ զեկույցը կանխարգելիչ բնույթ կունենա և դրա վերլուծությունը թույլ կտա խուսափել նման իրավիճակների կրկնությունից:
Այս առումով օմբուդսմենը նաև առաջարկներ է ներկայացնում ՝ օրինակ կարծում է, որ ոստիակնները վերապատրաստման, հատուկ դասընթացների կարիք ունեն:
Օմբուդսմնեը կարևոր է համարում նաև հակաօրինական գործողություններ թույլ տված իրավապահներին պատասխանատվության ենթրակելը:
«Եթե պատասխանատվության ենթարկված ոստիկաններ չլինեն, վտանգը մեծ է, որ այլ խախտումներ էլ կլինեն հետագայում»:
Ի դեպ, զեկույցի ներկայացումն ուղեկցվեց միջադեպով: Այն ընթացքում, երբ Արման Թաթոյանը մանրամասնորեն նրակայցնում էր զեկույցը, սրահ մտավ 2 երիտասարդ: Նրանք մի քանի նկար փակցրեցին օմբուդսմենի սեղանին և մի մակագրություն՝ ՀՀԿ իրավուքների պաշտպան: Դրանք արագ հեռացվեցին, իսկ պաշտպանը ասուլիսի ժամանակ որևէ կերպ չարձագանքեց միջադեպին: Ավելի ուշ հայտարարություն տարածվեց, որում Արման Թաթոյանը նշում է, որ պաշտպանի աշխատանքը ենթադրում է նաև քննադատություններ և անհամաձայնության նման դրսևորումներ: Օմբուդսմենը սա նորմալ երևույթ է համարում և հայտարարության մեջ հատուկ ընդգծում է՝ ուղղախոսությունն ավելի թանկ է, քան պոպուլիզմը:
